De geldlening in de praktijk

Bij het horen van het woord geldlening legt men al gauw de link met geldleningen van kredietverstrekkers zoals de bank, terwijl ook particulieren en ondernemers onderling elkaar geld kunnen én mogen lenen. Dit doen particulieren en ondernemers dan ook geregeld (soms zelfs zonder dat zij dit doorhebben!). In de praktijk valt op dat er zich vaak problemen voordoen met betrekking tot deze overeenkomsten van geldlening. Daarom vandaag: een praktische blik op de overeenkomst van geldlening.

Wettelijke regeling

Vanaf 1 januari 2017 staat in artikel 7:129 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek de overeenkomst van geldlening als volgt beschreven:

‘De overeenkomst van geldlening is de kredietovereenkomst waarbij de ene partij, de uitlener, zich verbindt aan de andere partij, de lener, een som geld te verstrekken en de lener zich verbindt aan de uitlener een overeenkomstige som geld terug te betalen.’

Onder de oude wet –die geldt voor leningen gesloten voor 1 januari 2017– werd de overeenkomst van geldlening steevast ‘verbruikleen’ genoemd. Een oubollige term, maar wel één die treffend de kern van de overeenkomst van geldlening beschrijft: het geleende geld wordt door de lener verbruikt en daarvoor dient hij of zij op een later moment ander geld (met dezelfde waarde) voor in de plaats te stellen.

Praktische vertaling van de wet

De wettelijke bepaling lijkt overzichtelijk, maar schijn bedriegt. Overeenkomsten van geldlening zijn er immers in vele soorten en maten. Dit maakt dat een aantal begrippen uit de wet een praktische vertaling verdient:

1. ‘Terugbetalen’
   Alhoewel de uitlener altijd moet worden terugbetaald door de lener (er is immers geen sprake van een gift), kan er tussen de lener en de uitlener worden afgesproken dat er pas op een specifieke datum door de lener moet worden terugbetaald of er kan tussen uitlener en lener worden overeengekomen dat de lener – bij de terugbetaling aan de uitlener – aan een bepaald aflossingsschema is gebonden. Maar het kan ook zijn dat er niets is afgesproken over de terugbetaling of dat de lener pas hoeft terug te betalen op het moment dat hij daar financieel toe in staat is.
   
2. ‘Overeenkomstige som geld’
   Deze term uit de wet is ietwat misleidend. Het is namelijk niet zo dat er altijd precies dezelfde hoeveelheid geld door de lener moet worden terugbetaald aan de uitlener. Partijen kunnen immers afspraken maken over eventuele rente, korting, inflatiecorrecties et cetera die maken dat geen overeenkomstige som geld hoeft te worden terugbetaald.
3. ‘Verstrekken’
   Bij verstrekking van geld door de uitlener aan de lener dient er niet alleen gedacht te worden aan chartaal geld (cash). Andere voorbeelden van verstrekking van geld zijn:
   – Giraal geld;
   – Elektronische betaling van geld;
   – Inbetalinggeving: het vervangen van het door de lener verschuldigde geldbedrag door iets anders;
   – Verrekening.

Daarnaast kunnen we ook denken aan atypische situaties zoals het vervangen van een bestaande schuld, voorschieten en zelfs betaling door de uitlener van een geldbedrag aan derden op basis van met de lener gemaakte afspraken.

Voorbeeld atypische situatie; toch sprake van overeenkomst van geldlening!

Hieronder een voorbeeld van een atypische situatie die een overeenkomst van geldlening inhoudt:

Ondernemer A is eigenaar van een groot stuk land inclusief een oud en vervallen kantoorpand dat
€ 600.000,00 waard is. Ondernemer A vat het plan op om het vervallen kantoorpand te slopen en een fonkelnieuw kantoorpand te plaatsen op zijn perceel. De door de ondernemer bij een aannemer B opgevraagde offerte leert dat de geschatte sloop- en bouwkosten € 900.000,00 zullen bedragen. De uiteindelijke waarde van het perceel (inclusief nieuw gebouwd kantoorpand) wordt geschat op
€ 970.000,00. Ondernemer A komt op zoek naar financiering uit bij een particuliere investeerder C die hem, ter financiering van de bouw, een lening wil verschaffen ter hoogte van € 990.000,00. Om te bevorderen dat het bedrijfspand daadwerkelijk wordt gebouwd, komen ondernemer A en investeerder C overeen dat investeerder C de geldlening niet betaalt aan ondernemer A, maar direct aan aannemer B.

Beroep op overeenkomst van geldlening: wie moet wat bewijzen?

Het is een veelgehoorde misvatting dat overeenkomsten van geldlening enkel kunnen worden gesloten in het bijzijn van een notaris. De overeenkomt van geldlening kan – ongeacht de hoogte van het geleende geldbedrag – zonder tussenkomst van de notaris zowel mondeling als schriftelijk worden gesloten. Of één en ander – zeker bij het uitlenen van hoge geldbedragen – verstandig is, is een tweede. Hieronder worden de mogelijkheden bij het sluiten van een overeenkomst van geldlening besproken.

1. Notariële akte
   Een overeenkomst van geldlening die is aangegaan in het bijzijn van een notaris levert de hoogste bewijskracht op. De notaris zal immers zorg dragen voor een juiste juridische vertaling van de wensen van uitlener en lener en dit vastleggen in een zogenaamde notariële akte.
2. Schriftelijk
   Een schriftelijk aangegane overeenkomst van geldlening heeft een sterke bewijskracht als de namen, handtekeningen en afspraken op papier vermeld staan.
3. Mondeling
   Een mondeling aangegane overeenkomst van geldlening heeft de minste bewijskracht. Er staat immers niet vast of er überhaupt een overeenkomst is. Bewijs daarvoor zal moeten worden geleverd door bijvoorbeeld bankafschriften en/of getuigenverklaringen.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de bewijslast met betrekking tot terugbetalingen en overeenkomsten van geldlening die zien op cash…

Meer informatie & contact

Kortom: bent u van plan een overeenkomst van geldlening te sluiten? Of hebt u vragen over een door u gesloten overeenkomst van geldlening? Neem dan contact op. Wij helpen u graag verder.

auteur: Adriaan van Rinsum